Kwestia alimentów od rodziców dla osób pełnoletnich jest niezwykle istotnym tematem. Warto znać swoje prawa, nim zrezygnujemy ze swoich marzeń. Może się bowiem okazać, że wcale nie było takiej potrzeby…
Przypadek Marcina – Pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego
Pana Marcina spotkałam w czasie, gdy był już kompletnie zdezorientowany. Niedawno uzyskał tytuł zawodowy inżyniera. Pan Marcin chciał kontynuować studia i osiągnąć tytuł magistra. Zdawałoby się naturalny wybór. Nic nie powinno stać na przeszkodzie w osiągnięciu wymarzonego celu. Tym większe było rozgoryczenie Pana Marcina, gdy okazało się, iż w realizacji marzeń chce go powstrzymać jego własny ojciec. Rodzice mężczyzny byli po rozwodzie. Ojciec pana Marcina miał zasądzone alimenty, które uiszczał do czasu osiągnięcia przez syna wykształcenia wyższego niepełnego. Po tym fakcie, ojciec pana Marcina wniósł pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Twierdził, iż jego syn już jakiś czas temu uzyskał pełnoletność oraz że jego wykształcenie pozwala na znalezienie pracy i samodzielne utrzymanie.
Pan Marcin po otrzymaniu pozwu nie miał pojęcia, jakie podjąć działania. Wiedział, że chce się uczyć dalej i zdobywać wykształcenie. Ciężko też było mu polemizować z argumentami ojca. Miał świadomość, iż z jego wykształceniem mógłby podjąć pracę. Jednakże, pan Marcin miał wątpliwości, czy za uzyskane wynagrodzenie byłby w stanie utrzymać się samodzielnie i czy byłby w stanie pogodzić pracę z nauką.
Kiedy rodzice mogą przestać płacić alimenty na dziecko?
Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: „kro”) w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego może mieć miejsce, gdy:
- uprawniony uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się
- zobowiązany do alimentacji utraci wskutek zdarzeń losowych całkowicie możliwość osiągania jakichkolwiek dochodów
- uprawniony do alimentów przestanie być w niedostatku
- dziecko osiągnie odpowiedni stopień rozwoju fizycznego i umysłowego, potrzebny do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i własnych zarobków.
Pamiętać jednakże należy, że obowiązek alimentacyjny nie wygasa wraz z osiągnięciem pełnoletności. Ustawodawca nie przewiduje określonego wieku wraz z którego osiągnięciem wygasa uprawnienie do alimentów.
Co przesądza o prawie do alimentów po ukończeniu 18. roku życia?
W tej kwestii z pomocą przychodzi bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie. Mając na względzie, chociażby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1997 r., III CKN 257/97, OSNC 1998/4 poz.70, stwierdzić należy, iż jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawienie go środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności…
W przypadku pana Marcina nie można było mówić o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego. Jego ojciec zbyt pochopnie podjął decyzję o wniesieniu pozwu przeciwko własnemu synowi. Ojciec pana Marcina myślał, że skoro łożył pewną kwotę na utrzymanie dziecka do czasu uzyskania przez niego wykształcenia wyższego niepełnego, to dalej pan Marcin powinien sobie radzić sam- bez jego pomocy. Sytuacja pana Marcina nie pozwalała na to, by jednocześnie mógł podjąć pracę i kontynuować studia.
Kierunek orzecznictwa Sądu Najwyższego w kwestii alimentacji dzieci po osiągnięciu pełnoletności uznać należy za właściwy i pożądany z punktu widzenia społecznego.
